Pierwsza figura Matki Bożej Fatimskiej - 100 lat w Fatimie
W 1919 r. Gilbert Fernandes dos Santos, wierny z miejscowości Torres Novas, zamówił w pracowni Casa Fânzeres w Bradze figurę Matki Boskiej Różańcowej, czczoną obecnie w Kaplicy Objawień. Pragnął w ten sposób spełnić pragnienie pielgrzymów, aby (oprócz znaku w postaci kaplicy) powstał wizerunek Maryi, który mogliby identyfikować jako „Panią jaśniejszą od słońca”, która objawiła się trojgu pastuszkom w 1917 r.
Dzieło José Ferreiry Thedima – rzeźbiarza, specjalizującego się w figurach religijnych – inspirowane wizerunkiem Matki Boskiej z Groty (port. Nossa Senhora da Lapa) z miejscowości Ponte de Lima, wykonano według opisu widzących, przekazanego artyście przez księdza kanonika Manuela Formigão. Twórca nie miał więc bezpośredniej relacji od pastuszków Łucji, Franciszka i Hiacynty.
Mierząca 1,04 m wysokości figura jest wykonana z brazylijskiego cedru. Polichromię i złocenia wykonano w pracowni Casa Teixeira Fânzeres w Bradze.
Rzeźba, wykonana z drewna cedru brazylijskiego (Cedrela odorata L.), jest polichromowana i złocona; złocenia wykonano z płatków 22 i 23,5-karatowego złota. Oczy Matki Boskiej zrobione są ze szkła, a suknię i płaszcz zdobią szklane koraliki, kryształy górskie i diamenty. Rzeźba ma 104 cm wysokości. W 1951 r. figurę odrestaurował jej autor José Ferreira Thedim; potem była ona jeszcze kilka razy poddawana pracom konserwatorskim.
13 maja 1920 r. w kościele parafialnym w Fatimie figurę poświęcił miejscowy proboszcz ksiądz Manuel Marques Ferreira; do Kaplicy Objawień przeniesiono ją 13 czerwca tego samego roku. W nocy figurę zabierała do domu opiekunka tego miejsca pani Maria Carreira (znana jako Maria z Kapliczki). Dlatego podczas zamachu, który częściowo zniszczył Kaplicę Objawień (6 marca 1922 r.), figura nie doznała uszczerbku.
13 maja 1946 r. figurę uroczyście ukoronował legat papieski kardynał Aloisi Masella. W 1951 r. została odrestaurowana przez autora i od tamtej pory była wielokrotnie poddawana pracom konserwatorskim.
W 1982 r., podczas przebudowy Kaplicy Objawień (w związku z pierwszą wizytą Jana Pawła II w Fatimie), figurę umieszczono na postumencie, stojącym w miejscu, gdzie znajdował się (zniszczony przez pierwszych pielgrzymów) dąb, na którym Matka Boska ukazywała się trojgu pastuszkom.
Ze względów bezpieczeństwa, chroniona w ciągu dnia kuloodporną osłoną, figura była chowana na noc do wnętrza kapliczki. Od 2009 r. – czyli od czasu, gdy Sanktuarium Fatimskie transmituje 24 godziny na dobę obraz z kamery skierowanej na figurę – pozostaje ona w Kaplicy Objawień bez przerwy. W ten sposób nie tylko pielgrzymi przebywający do Cova da Iria, ale także wierni na całym świecie mogą nieustannie towarzyszyć figurze Matki Boskiej Fatimskiej.
Figura 12 razy opuszczała Sanktuarium Fatimskie, aby uczestniczyć w ważnych wydarzeniach religijnych; trzy razy, na prośbę papieży, była w Watykanie.
13 czerwca 2020 r., po uroczystościach międzynarodowej pielgrzymki rocznicowej (która upamiętnia drugie objawienia Matki Boskiej pastuszkom w Cova da Iria), ta jedna z najbardziej znanych w katolickim świecie figur maryjnych będzie wystawiona na wystawie czasowej „Odziana w biel” w sali św. Augustyna, w podziemiach bazyliki Trójcy Przenajświętszej w Sanktuarium Fatimskim.
